สำนักงานการวิจัยแห่งชาติ (วช.) กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัย และนวัตกรรม โดย ศูนย์รวมผู้เชี่ยวชาญด้านมลพิษอากาศและภูมิอากาศ (Hub of Talents on Air Pollution and Climate – HTAPC) ร่วมกับ สำนักงานพัฒนาเทคโนโลยีอวกาศและภูมิสารสนเทศ (องค์การมหาชน) (GISTDA) ได้จัดประชุมเชิงปฏิบัติการ เรื่อง การประยุกต์ใช้ข้อมูลดาวเทียมสำหรับงานวิจัยและการปฏิบัติการ เพื่อสนับสนุนการแก้ไขปัญหาภัยธรรมชาติ จุดความร้อน และฝุ่น PM2.5 เมื่อวันที่ 14 มีนาคม 2568 ณ ห้องประชุมจอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ ชั้น 2 อาคาร วช. 1 สำนักงานการวิจัยแห่งชาติ และทางออนไลน์ผ่านระบบ Zoom Meeting โดยมี ดร.วิภารัตน์ ดีอ่อง ผู้อำนวยการสำนักงานการวิจัยแห่งชาติ มอบหมายให้ คุณเสาวนีย์ มุ่งสุจริตการ รองผู้อำนวยการสำนักงานการวิจัยแห่งชาติ เป็นประธานในพิธีเปิดการประชุมเชิงปฏิบัติการดังกล่าวฯ และได้กล่าวถึงบทบาทและหน้าที่ที่สำคัญของ วช. ในการร่วมสนับสนุนและส่งเสริมงานวิจัยและนวัตกรรมเพื่อการจัดการปัญหาฝุ่นละออง PM2.5 ในประเทศไทยมาอย่างต่อเนื่อง ทั้งนี้ วช. จึงได้เล็งเห็นถึงความสำคัญของการการบูรณาการการใช้ข้อมูลดาวเทียมสำหรับงานวิจัยและการปฏิบัติการเพื่อสนับสนุนการบริหารจัดการฝุ่น PM2.5 เป็นอย่างมาก เนื่องจากในปัจจุบันมีการใช้ข้อมูลดังกล่าวจากหลายหน่วยงาน ทั้งในการปฏิบัติงานและการศึกษาวิจัยต่าง ๆ และการนําไปประยุกต์ใช้มีความหลากหลายแตกต่างกัน เพื่อให้การบูรณาการข้อมูลดาวเทียมเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ การประชุมเชิงปฏิบัติการในครั้งนี้จึงได้รวบรวมผู้เชี่ยวชาญจากหลากหลายสาขา รวมถึงหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เพื่อแลกเปลี่ยนองค์ความรู้และแนวทางการประยุกต์ใช้ข้อมูลดาวเทียมในเชิงวิจัยและการปฏิบัติการ
การประชุมเชิงปฏิบัติการดังกล่าว ได้รับเกียรติจาก ดร.ปกรณ์ เพ็ชรประยูร ผู้อำนวยการสำนักพัฒนานวัตกรรมภูมิสารสนเทศ สทอภ. เป็นผู้ดำเนินรายการ และร่วมบรรยายพิเศษในหัวข้อ “Space-Based Earth Observations: Fundamental to Prosperity, Security, and Resilience on Our Changing Planet” ซึ่งมีการกล่าวถึงข้อมูลทั่วไปของดาวเทียมแต่ละประเภท และการใช้ข้อมูลดาวเทียม รวมไปถึงการบูรณาการการใช้ข้อมูลสำหรับบริหารจัดการฝุ่น PM2.5 จากนั้น ดร.สุรัสวดี ภูมิพานิช นักภูมิสารสนเทศชำนาญการ สำนักประยุกต์และบริหารภูมิสารสนเทศ สทอภ. บรรยายพิเศษในหัวข้อ “ระบบสนับสนุนการตัดสินใจเพื่อการบริหารจัดการภัยพิบัติ (GISTDA Decision Support System: GISTDA DSS)” กล่าวถึงการใช้ข้อมูลจากดาวเทียมสำหรับการติดตาม การเฝ้าระวัง และการใช้ข้อมูลในการบริหารจัดการภัยพิบัติต่างๆ เช่น การติดตามลักษณะการเจริญเติบโตของพืชแต่ละประเภท การติดตามจุดความร้อน และการติดตามหรือเฝ้าระวังอุทกภัย เป็นต้น หลังจากนั้นได้มีการบรรยายเชิงปฏิบัติการในหัวข้อ “เชื่อมโยงการให้บริการเชิงพื้นที่แก่ผู้รับบริการในทุกมิติบนระบบดิจิทัล (AWAGAD)” โดย คุณแสงระวี วงษ์กาไชย เจ้าหน้าที่พัฒนาธุรกิจชำนาญการ สำนักสร้างเสริมพัฒนา สทอภ.ซึ่งได้นำเสนอแพลตฟอร์มที่ได้รับการพัฒนาจาก สทอภ. เพื่อให้บริการข้อมูลต่างๆจากดาวเทียมในแต่ละประเภท รวมถึงการสร้างความร่วมมือสำหรับผู้ที่สนใจในการใช้ประโยชน์จากข้อมูลดาวเทียม จากนั้น ดร.ปกรณ์ เพ็ชรประยูร ได้เปิดการหารือเกี่ยวกับแนวทางการบูรณาการการใช้ข้อมูลจากดาวเทียมสำหรับงานวิจัยและการปฏิบัติการจากผู้เข้าร่วมประชุมฯ เพื่อสนับสนุนการบริหารจัดการฝุ่น PM2.5 โดยมุ่งเน้นให้เกิดความแม่นยำและเพิ่มประสิทธิภาพสูงสุดในการใช้ข้อมูลดาวเทียม
ในช่วงสุดท้าย ดร.สุพัฒน์ หวังวงศ์วัฒนา ผู้อำนวยการศูนย์รวมผู้เชี่ยวชาญฯ และดร.ปกรณ์ เพ็ชรประยูร ผู้อำนวยการสำนักพัฒนานวัตกรรมภูมิสารสนเทศ สทอภ.ร่วมให้ข้อคิดเห็นในการสรุปผลการหารือและข้อเสนอแนะเกี่ยวกับแนวทางการบูรณาการการใช้ข้อมูลและแผนที่ภาพถ่ายดาวเทียมสำหรับงานวิจัยและการปฏิบัติการเพื่อสนับสนุนการบริหารจัดการฝุ่น PM2.5 ทั้งนี้ การประชุมดังกล่าวมุ่งหวังให้เกิดแนวทางที่เป็นระบบและสามารถนำไปประยุกต์ใช้ได้จริงเพื่อการจัดการปัญหาฝุ่น PM2.5 ในประเทศไทยอย่างมีประสิทธิภา
