วันที่ 24 พฤศจิกายน 2568 สำนักงานการวิจัยแห่งชาติ(วช.) กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม โดย ดร.วิภารัตน์ ดีอ่อง ผู้อำนวยการสำนักงานการวิจัยแห่งชาติ และ Mr. Michael Bucki ที่ปรึกษาด้านสิ่งแวดล้อม การเกษตร และสุขภาพจากคณะผู้แทนสหภาพยุโรปประจำประเทศไทย ร่วมเป็นประธานเปิดการประชุมในหัวข้อ “Regional solutions to address open burning of agriculture crop residues” ภายใต้งาน Clean Air Week 2025 ดำเนินการโดย ศูนย์รวมผู้เชี่ยวชาญด้านมลพิษอากาศและภูมิอากาศ (HTAPC) ร่วมกับ โครงการสิ่งแวดล้อมแห่งสหประชาชาติ (UNEP) ซึ่งจัดระหว่างวันที่ 24 – 28 พฤศจิกายน 2568 ณ โรงแรม เดอะ สุโกศล กรุงเทพ
ดร.วิภารัตน์ ดีอ่อง ผู้อำนวยการสำนักงานการวิจัยแห่งชาติ กล่าวว่า วช. ได้ขับเคลื่อนการวิจัยและนวัตกรรมของประเทศ เพื่อแก้ไขปัญหาฝุ่นละออง PM2.5 ผ่านการร่วมมือกับเครือข่ายวิจัยและหน่วยงานต่าง ๆ เพื่อให้เกิดการนำองค์ความรู้ไปใช้ประโยชน์เชิงนโยบายทั้งในระดับประเทศและระดับชุมชน การประชุมครั้งนี้ถือเป็นเวทีสำคัญในการแลกเปลี่ยนประสบการณ์ และแนวปฏิบัติด้านการจัดการเศษวัสดุทางการเกษตรเพื่อลดการเผา รวมถึงยกระดับคุณภาพอากาศ โดยเน้นบทบาทการมีส่วนร่วมของชุมชน การใช้เทคโนโลยีที่ยั่งยืน ระบบตรวจสอบย้อนกลับสำหรับการทำเกษตรปลอด PM2.5 และการติดตามพื้นที่เสี่ยงผ่านดาวเทียม พร้อมทั้งเสนอแนะแนวทางจัดการเศษวัสดุทางการเกษตรเพื่อแก้ปัญหาหมอกควันและสร้างอากาศสะอาดในอนุภูมิภาคลุ่มแม่น้ำโขงอย่างยั่งยืน
จากนั้นเป็นเสวนาในหัวข้อ “แนวทางปฏิบัติในการแก้ไขปัญหาการเผาวัสดุทางการเกษตรในที่โล่ง” (Good Practices to Address Open Burning of Agricultural Crop Residues) โดยผู้เชี่ยวชาญจากหน่วยงานต่าง ๆ ดังนี้
1. หัวข้อ “Reducing straw residue burning through mechanization – lessons learned from pilots in Asia” โดย Mr. Marco Silvestri คณะกรรมการเศรษฐกิจและสังคมแห่งเอเชียและแปซิฟิก (ESCAP)
2. หัวข้อ “Development of Good Agricultural Practice (GAP) PM2.5 Free with zero burning and its Traceability System” โดย ดร.ลลิตพรรณ หงษ์ทะนี กรมวิชาการเกษตร
3. หัวข้อ “Automated Monitoring System via Satellite for Burned Agricultural Plots to improve tracking of open burning for the Traceability System” โดย ผู้ช่วยศาสตราจารย์ พ.ท.ดร.สรวิศ สุภเวชย์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
4. หัวข้อ “JICA’s experience in utilizing satellite data to monitor open burning in Thailand” โดย Mr. Gen Takahashi องค์การความร่วมมือระหว่างประเทศของญี่ปุ่น (JICA)
5. หัวข้อ “Good practices to address open burning of agricultural crop residues in Cambodia” โดย Mr. Chandath Him กระทรวงสิ่งแวดล้อม ราชอาณาจักรกัมพูชา
6. หัวข้อ “Good practices in highland areas” โดย Ms. Sumalee Mensin สถาบันวิจัยและพัฒนาพื้นที่สูง
7. หัวข้อ “Best practice in managing rice straw open burning” โดย Dr. Nguyen Van Hung สถาบันวิจัยข้าวนานาชาติ (IRRI) ประเทศฟิลิปปินส์
วช. เน้นย้ำความสำคัญของความร่วมมือระดับภูมิภาค การแลกเปลี่ยนองค์ความรู้ และการนำวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยีและนวัตกรรมมาใช้ในการแก้ไขปัญหาการลดเผาวัสดุทางการเกษตร เพื่อสร้างอากาศสะอาดและสุขภาพที่ดีให้กับประชาชนในอนุภูมิภาคแม่โขง พร้อมขอบคุณผู้เชี่ยวชาญ เครือข่ายภาคีวิจัย และผู้เข้าร่วมทุกท่านที่ร่วมขับเคลื่อนแนวทางแก้ไขปัญหานี้อย่างต่อเนื่อง เพื่อส่งเสริมการพัฒนาคุณภาพชีวิตของประชาชนด้วยอากาศสะอาด
วช. และ HTAPC ร่วมกับ UNEP และเครือข่ายวิจัยนานาชาติ เปิดเวทีแลกเปลี่ยนปัญหาการเผาวัสดุเกษตรระดับอนุภูมิภาคแม่โขง ภายใต้งาน Clean Air Week 2025 เพื่อรับมือวิกฤตฝุ่นและสร้างอากาศสะอาด
