วันที่ 13 สิงหาคม 2568 สำนักงานการวิจัยแห่งชาติ (วช.) กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม ร่วมกับ คณะวนศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ จัดการเสวนาเรื่อง “การปลูกเชื้อเห็ดให้แก่กล้าไม้” โดย ดร.วิภารัตน์ ดีอ่อง ผู้อำนวยการสำนักงานการวิจัยแห่งชาติ ได้มอบหมายให้ ดร.ยุพิน เลิศบุรุษ ผู้เชี่ยวชาญด้านการส่งเสริมและสนับสนุนการวิจัยและนวัตกรรม ให้เกียรติกล่าวตอนรับในการเปิดการประชุมฯ โดยจัดขึ้นภายในงาน อว.แฟร์ : SCI POWER FOR FUTURE THAILAND มหกรรมส่งเสริมการใช้ประโยชน์จากองค์ความรู้ วิจัย และนวัตกรรม (อววน.) เพื่อขับเคลื่อนเศรษฐกิจไทยอย่างยั่งยืนด้วยพลังสหวิทยาการ ระหว่างวันที่ 9 – 17 สิงหาคม 2568 ณ ห้องประชุม MR 207 ศูนย์การประชุมแห่งชาติสิริกิติ์
โดยกิจกรรมมีประเด็นที่น่าสนใจ ดังนี้
การเสวนาเรื่อง “การปลูกเชื้อเห็ดให้แก่กล้าไม้” โดย ดร.เจษฎา วงค์พรหม และ คุณวสันต์ จันทร์แดง คณะวนศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
ดร.เจษฎา วงค์พรหม ได้กล่าวถึงไม้มีค่าทางเศรษฐกิจและการผลิตกล้าไม้คุณภาพดี ซึ่งการจะเลือกปลูกไม้เศรษฐกิจชนิดใดนั้น ต้องคำนึงถึงสภาพภูมิอากาศ ภูมิประเทศที่จะปลูกไม้ เพื่อให้มีการเจริญเติบโต และมีคุณภาพไม้ที่ดี รวมถึงพันธุ์ที่ใช้ต้องเป็นพันธุ์ดี มีแหล่งที่มาที่ชัดเจน และได้มีการให้ความรู้เรื่องการขยายพันธุ์ไม้ป่า ซึ่งมี 3 วิธี ได้แก่ 1) เพาะเมล็ด: ต้นทุนต่ำ ได้กล้าไม้ปริมาณน้อย-มาก 2) ปักชำ: ต้นทุนปานกลาง เหมาะกับไม้โตเร็ว และ 3) เพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อ: ได้จำนวนมาก แต่ต้นทุนสูง พร้อมเน้นขั้นตอนการจัดการเมล็ดพันธุ์ การตัดราก ป้องกันรากเสียหาย การคัดกล้าและจัดเรียงความสูง เพื่อให้กล้าได้รับน้ำ-แสงทั่วถึง ตลอดจนการทำให้กล้าไม้ “แกร่ง” ก่อนย้ายปลูก ด้วยการปรับให้คุ้นสภาพแดดและลดการให้น้ำล่วงหน้า เพื่อเพิ่มโอกาสรอดและการเจริญเติบโตในสภาพแวดล้อมจริง จากที่กล่าวมาจะชี้ให้เห็นว่าเมล็ดพันธุ์ที่ดี จะนำไปสู่ต้นกล้าที่มีคุณภาพ
คุณวสันต์ จันทร์แดง ได้ให้ข้อมูลเรื่อง การเพาะเห็ดป่าร่วมไม้เศรษฐกิจ โดยเริ่มจากความรู้พื้นฐานของเห็ด ที่เป็นกลุ่มของราชั้นสูงที่เส้นใยรวมตัวกันจนเกิดเป็น “ดอกเห็ด” ภายในดอกเห็ดมี “สปอร์” สำหรับสืบพันธุ์ เมื่อสปอร์ตกในที่เหมาะสมจะงอกเป็นเส้นใย เห็ดไม่มีคลอโรฟิลล์ จึงต้องดูดซึมสารอาหารจากภายนอก แบ่งได้เป็น 3 กลุ่ม ได้แก่ เห็ดกินซาก เห็ดปรสิต และเห็ดพึ่งพาอาศัยกับพืช (ไมคอร์ไรซา) ซึ่งมีประโยชน์หลายด้าน ทั้งช่วยย่อยสลายซากไม้คืนธาตุอาหารสู่ดิน เสริมการเติบโตของพืช ใช้เป็นอาหาร เช่น เห็ดโคน เห็ดนางรม เห็ดหอม ใช้เป็นยารักษาโรค เช่น เห็ดหลินจือ เห็ดถั่งเช่า รวมถึงใช้ทำสีย้อมผ้าได้ ทนต่อแสงและการซักล้าง อย่างไรก็ตาม เห็ดบางชนิดก่อโทษ ทำให้ต้นไม้เน่าและหักโค่น เป็นปรสิตทำลายแมลง หรือเป็น “เห็ดพิษ” ที่หากรับประทานอาจทำให้เวียนหัว อาเจียน ท้องเสีย ไปจนถึงตับ-ไตวาย และเสียชีวิตได้ พิษในเห็ดมีหลายชนิด เช่น อะมานิติน มัสคารีน และซิโลไซบิน ผู้เชี่ยวชาญเตือนให้หลีกเลี่ยงการเก็บเห็ดป่ามารับประทาน หากไม่มั่นใจในชนิดและความปลอดภัย เห็ดแต่ละชนิดมีประโยชน์โดยตัวของเห็ดเอง แต่จะมีคุณภาพมากขึ้นเมื่อปลูกเห็ดร่วมกับไม้เศรษฐกิจให้ถูกชนิด เช่น เห็ดเผาะและเห็ดระโงกนิยมใช้ต้นยางนา ส่วนเห็ดเสม็ดนิยมใช้ต้นกระถิ่นณรงค์
นอกจากการบรรยายให้ความรู้ ยังมีการสาธิต “การปลูกเชื้อราแอคโตไมคอร์ไรซาให้กับกล้าไม้วงศ์ยาง” ในขั้นตอนของการปลูกเชื้อ การดูแลรักษา และการย้ายกล้า พร้อมทั้งแจกกล้าไม้ให้กับผู้เข้าร่วมได้นำกลับไปปลูกเชื้อเองด้วย
ทั้งนี้ วช. ขอเชิญชวนผู้สนใจ เข้าร่วมงาน “อว. แฟร์ : SCI POWER FOR FUTURE THAILAND” สัมผัสประสบการณ์สุดล้ำ พบกับนวัตกรรมล้ำสมัย ผลงานวิจัยสุดล้ำ และกิจกรรมมากมาย ตั้งแต่วันนี้ จนถึงวันที่ 17 สิงหาคม 2568 ณ ศูนย์การประชุมแห่งชาติสิริกิติ์ กรุงเทพมหานคร
